به نقل از «ایکنا»

لیلة القدر برای انسان قدرآفرین است/ رابطه شب قدر با انسان کامل

تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۰۳۹۰۸۳

 

به گزارش ایکنا؛ سومین شب از لیالی پر نور قدر با سخنرانی حجت‌الاسلام محمدسروش محلاتی، پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه در بنیاد خیریه زینب کبری (س) برگزار شد، محلاتی در آغاز سخنان خود با اشاره به تعریف «قدر» تصریح کرد: قدر در شب قدر یعنی همان لیلة القدر. چرا لیله قدر را لیله قدر گفته‌اند. امشب به نام شب قدر شناخته می‌شود و این نامگذاری هم نامگذاری از طرف ما انسان‌ها نیست؛ خداوند شب نزول قرآن را که شب نزول ملائکه هم هست به عنوان لیلة القدر معرفی کرده است: « إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با طرح این پرسش که چرا شب قدر از میان همه این نام‌ها انتخاب شده است، اظهار کرد: درباره این نام دو تفسیر و تحلیل وجود دارد. تفسیر اول این هست که قدر به معنای اندازه است و شب قدر را شب قدر گفته‌اند، چون شبی هست که اندازه‌ها و مقادیر یا همان مقدرات مشخص می‌شود. سرنوشت انسانها، وضع افراد، آینده افراد، آنچه که باید اتفاق بیفتد یا اتفاق نیفتد؛ همه این تقدیرات که همان اندازه‌ها هست در چنین شبی مشخص می‌شود، لذا امشب لیلة القدر است؛ شب اندازه.

وی با بیان اینکه در قرآن کریم کلمه قدر به همین معنا مکرر می‌بینیم تصریح کرد: قدر به معنای اندازه است. هر چیزی از خزنه غیب الهی با اندازه خاصی فرود می‌آید و در این دنیا با تقدیر همراه است. هیچ چیزی نیست که حدی نداشته باشد. همه موجودات محدود هستند و خداوند این تقدیرات و اندازه‌ها را برای آن‌ها قرار داده است. در سوره قمر انا کل شی به قدر؛ ما هر چیزی را به‌اندازه و مقدار خاص خلق کرده ایم... و اینجا در پرانتز اضافه کنم که اگر این اندازه‌ها نباشد اساسا باب علم مسدود می‌شود و کام دانش از ناحیه بشر فهم همین اندازه‌ها و نسبت‌ها در علوم مختلف است. قدر بر اساس اندازه است. انسان هم مشمول همین قاعده است و دارای تقدیر و اندازه‌ای که در لیلة القدر مشخص می‌شود و اما معنای دوم و تفسیر دوم از لیلة القدر این است که قدر به معنای ارزش باشد. ما هم در زبان فارسی قدر به معنای ارزش و عظمت هم به کار می‌بریم.

وی در ادامه گفت: در قرآن کریم هم چند بار این جمله تکرار شده است و ما قدرالله حق قدر؛ یعنی آن عظمت و شأن و بزرگی خدا را انسان‌ها نمی‌شناسند و امشب شب قدر است. یعنی شبی با عظمت شبی بسیار با ارزش. بعضی از متفکرین اسلامی بحث کرده‌اند که کدامیک از این دو معنا معنای اصلی قدر است. علامه طباطبایی نظرش بر این است که معنای واقعی قدر به معنای اندازه است و قدر به معنای ارزش هم حکایت همان اندازه می‌کند. الان فرصت برای ورود به این بحث نیست. در تفسیر شریف المیزان می‌توانید دنبال کنید. از آیه شریفه قرآن «وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ» می‌توان استفاده کرد اگر لیلة القدر به همان معنای شب تقدیر هم باشد. اما لیلة القدر شبی بزرگ و بسیار با عظمت است؛ «وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ؛ ای پیامبر تو هم چه می‌دانی که شب قدر چیست»؛ یعنی شبی که از نظر عظمت و بزرگی قابل بیان کردن نیست و در عقل انسان عادی نمی‌گنجد.

محلاتی ادامه داد: من بحثی که امشب انتخاب کردم متناسب با این معنای دوم است. نمی‌خواهم درباره تقدیرات در لیلة القدر بحث کنم که به چه معنا مقدرات انسان‌ها در شب قدر معین می‌شود و می‌خواهم عرض کنم امشب با قدر و عظمت است. این روشن و مسلم است. این عظمتی که در لیلة القدر است با آن عظمتی که در انسان باید وجود داشته باشد چه ارتباط و نسبتی پیدا می‌کند.

وی افزود: بحث خودم را با این سؤال آغاز می‌کنم اگر لیلة القدر به معنای آن است که شب قدر شبی بسیار با ارزش و منزلت هست. سؤال این است که این ارزش برای شب قدر از کجا پیدا شده است. ما می‌دانیم که قطعه‌های زمان ذاتا با یکدیگر تفاوتی ندارند. امشب و فردا شب، امشب با شبی مانند آن در ماه قبل و... یا ماه بعد. چه تفاوتی دارد؟ همانطور که قطعه‌هایی از زمین با هم تفاوتی ندارد و اگر تفاوت باشد یک تفاوت طبیعی است که یک زمین استعداد برای کشاورزی و روییدن گیاه دارد و زمین دیگر شوره زار است. اما قدر و اندازه معنوی زمین با یکدیگر فرقی نمی‌کند. چگونه ممکن است قطعه‌ای از زمین از نظر معنویت ارزش پیدا می‌کند و مقدس می‌شود؟ وقتی که ارتباط خاصی با انسان پیدا می‌کند.   محلاتی در تببین این موضوع مثالی ذکر کرد و گفت: شما یک زمینی را می‌بینید و مشخص می‌کنید و آن را مسجد قرار می‌دهید و محل عبادت خدا. این قطعه زمین که تا ساعتی قبل با بقیه زمین‌ها هیچ تفاوتی از نظر معنوی نداشت اینک به دست شما مقدس می‌شود و احکام خاصی پیدا می‌کند. زمین دیگر اگر نجس شود مانعی ندارد، پاک کردن آن لزومی ندارد اما این زمین که مسجد شده است نباید نجس شود و اگر نجس شد باید آن را پاک کنیم و انسان عالم به این قطعه از زمین به خاطر حرمتی که پیدا کرده است نمی‌تواند قدم بگذارد تا رفع آن آلودگی شود. این عمل شماست که زمینی را مقدس می‌کند با انتصابی که به حق تعالی پیدا می‌کند که این محل محل عبادت است. مگر جز این است که کعبه قداست پیدا کرد، چون ابراهیم خلیل خانه‌ای برای مردم ساخت؛ «ان اول بیت وضع الناس للذی بکته مبارکا» حرمت پیدا کرد. اگر در نسبت با انسان و خدا قطعه‌ای از زمین مقدس می‌شود ممکن است با همین اضافه و نسبت قطعه‌ای از زمان هم قداست و معنویت پیدا کند که اگر این نسبت را برگیرید هیچ تفاوتی بین اعضای مختلف زمان نیست.   وی با اشاره به تفسیر شهید مطهری از سوره قدر بیان کرد: چه زیبا استاد بزرگوار ما شهید مطهری در تفسیر سوره قدر این مطلب را اشاره می‌کند؛ عنوان بحث ایشان در این تفسیر این است: شب قدر با انسان قدر پیدا می‌کند. اگر آدم ابوالبشر نبود؛ اگر ما انسان‌ها خلق نشده بودیم. لیلة القدری هم وجود نداشت و هیچ شبی هم، هیچ ارزش خاصی پیدا نمی‌کرد. انسان به این شب ارزش می‌دهد. چگونه ارزشی؟ مراتبی از ارزش وجود دارد و آن این است که خداوند در سوره مبارکه قدر بیان می‌فرمایند: در شب قدر قرآن نازل می‌شود اولا؛ تنزل الملائکه و روح فی‌ها باذن ربهم ثانیا؛ و نتیجه می‌شود سلام هی حتی مطلع الفجر .. بحث نزول است. نزول برای چه؟ مخاطب این نزول کیست؟ نزول خطاب خدا با انسان است و پیامبر (ص) واسطه این خطاب است. او باید این پیام را از خدا بگیرد، دریافت کند و در اختیار انسان قرار دهد. ما مخاطب واقعی این پیام هستیم. انسانیت البته کسی که می‌خواهد این پیام را دریافت کند باید از ظرفیت بالایی برخوردار باشد تا ارتباط او با عالم غیب امکان پذیر باشد و آن قلب پیغمبر اکرم (ص) است و یک اسنان عادی چنین ظرفیتی ندارد. روشن است وقتی شب قدر ملائکه نازل می‌شوند و فرود می‌آیند.   این استاد حوزه علمیه با اشاره به ماهیت نزول فرشتگان بر قلب انسان تصریح کرد: ملائکه موجودات مادی مانند پرندگان نیستند که از آسمان به روی زمین بیایند و صحنه فرود آن‌ها زمین باشد؛ نه. آن‌ها نزول پیدا می‌کنند بر قلب انسان. فرودگاه آنها، آن‌ها که وجود مادی و طبیعی ندارند باید سنخیتی بین فرشتگان با کسی که این فرشته را می‌گیرد و فرشته بر او نازل می‌شود با آن قدر باید سنخیت و ارتباطی وجود داشته باشد؛ و آن وجود مقدس خاتم انبیا محمد مصطفی (ص) است. پیامبر این فرشتگان را می‌گیرد، یعنی فرشتگان بر او نازل می‌شوند. پیام الهی را برای او می‌آورند. وحی را در اختیار او قرار می‌دهند و اگر چنین انسان کاملی وجود نداشته باشد در حقیقت ارتباط بین عالم غیب و عالم طبیعت قطع می‌شود. وحی امکان پذیر نیست؛ و پیوسته اگر شب قدر وجود دارد که امشب قدر است؛ سال گذشته هم شب قدر و... وجود داشته و استمرار دارد، چون انسان کامل استمرار داده است این قدر‌ها را. اگر آن انسان کامل نباشد نزول ملائکه معنا نمی‌دهد. فرود آمدن ملائکه در کجا؟ ارتباط با چه انسانی می‌خواهند برقرار کنند؟ لذا یک اختلاف بین شیعه و سنی همین است.   وی با بیان اینکه شیعه به اتفاق معتقد است که مساله لیلة القدر یک مساله مستمر و پایان ناپذیر است، بیان کرد: اینطور نیست که یک شب در زمان پیغمبر اکرم (ص) لیلة القدر بود و در آن شب قرآن به رسول اکرم نازل شد و تمام شد و دیگر لیلة القدری وجود ندارد. شب نزول قرآن شبی بود که پیامبر وحی را و قرآن را دریافت کرد. «تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ» یعنی با استمرار. پیوسته در هر شب قدر باید ملائکه آسمانی فرود بیایند و برای فرود آن‌ها ضرورت دارد انسان کامل و ولی حق پیوست وجود داشته باشد تا ملائکه بر او نازل شوند؛ لذا شب قدر یک نسبتی هم با انسان کامل، یک نسبتی هم با حجت خدا، یک نسبتی هم با وجود مقدس امام زمان (عج) پیدا می‌کند. ائمه (ع) می‌فرمایند شما با مخالفین خود می‌خواهید احتجاج کنید به سوره قدر احتجاج کنید. قدر را در قرآن بشناسید. لیلة القدر را تعریف کنید. نزول ملائکه در لیلة القدر را مورد بحث قرار دهید. اگر لیلة القدر شناخته شد ضرورت وجود هم به اثبات می‌رسد.
محلاتی در ادامه گفت: این یک جنبه بحث است. قدر در لیلة القدر به معنای ارزش. این ارزش از سوی انسان در ارتباط با خدا پیدا می‌شود و اما نسبت به انسان‌های عادی و متعارف چه؟ آنجا هم مساله قدر مطرح است؛ لیلة القدر با ما انسان‌های عادی چه ارتباطی برقرار می‌کند. ما هم می‌توانیم لیلة القدر داشته باشیم؟ تا اینجا معلوم شد که برای اولیای الهی است. برای پیغبر اکرم (ص) هست در زمان خود، برای امیرالمؤمنین (ع) در زمان خود، برای حضرت ولیعصر (عج) در عصر خود و... لیلة القدر برای ما هم لیلة القدر است؟ بله. شب قدر برای ما هم می‌تواند با قدر باشد. یا به تعبیر دیگر ما هم می‌توانیم لیلة القدری داشته باشیم و یا به تعبیری دیگر ما هم می‌توانیم چنین شبی را لیلة القدر خودمان کنیم. این امکان هست یا نه؟ بله. هر انسانی می‌تواند، سهمی و حظی و بهره‌ای از لیلة القدر داشته باشد. اما به شرط آنکه قدر خودش را بشناسد.

وی در ادامه سخنانش گفت: می‌خواهم بگویم با کمال تعجب دیده ام در معنای لیلة القدر برخی از قدمای از مفسرین گفته‌اند؛ لیلة القدر به این دلیل لیلة القدر گفته می‌شود که انسان عادی در شب قدر؛ قدر پیدا می‌کنند و این لیلة القدر را قدر به معنای ارزش وصف برای شب نگیرید شب که با شب تفاوتی نمیکند. قدری پیدا نمی‌کند. شبی که ظرف قدر پیدا کردن انسانهاست. می‌تواند به خود برگردد. «فرجه الا انفسهم...» می‌تواند تحولی در زندگی خودشان به وجود بیاورند. می‌توانند قدر و ارزش و اندازه خودشان را تشخیص دهند. انسان‌هایی که خود گم کرده‌اند. انسان‌هایی که شخصیت خود را فراموش کرده‌اند. انسان‌هایی که خودشان را فراموش کرده‌اند. «نَسُواْ اللَّه‌َ فَأَنسا‌هُم‌ْ أَنفُسَهُم‌». خدا را فراموش کرده‌اند؛ خود را فراموش کرده‌اند. نمی‌دانند در کجا در حال زندگی هستند، عمرشان را از دست می‌دهند، جوانی را از دست می‌دهند، استعداد‌های عالی خودشان را از دست می‌دهند. قدر ندارند. بله برای انسان لیلة القدر قدرآفرین است. اما حیف که ما لیلة القدر قدر آفرینی نمی‌کنیم.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: شب قدر از دست ما می‌رود و مانند شب‌های دیگر می‌گذرد و آنگونه که باید استفاده و بهره نمی‌بریم اما در اینجا دو وظیفه است؛ یک وظیفه مخاطبش خود ما افراد و اشخاص هستیم. آیا ما قدر خود را می‌شناسیم؟ وظیفه دوم: آیا جامعه قدر ما را می‌شناسند؟ متولیان امور، آن‌هایی که برای ما تصمیم سازی می‌کنند، آن‌هایی که متکلف زندگی ما هستند، آن‌ها قدر ما را می‌دانند. ما پیوسته عادت کرده ایم که وقتی مواخذه و عتاب و خطاب می‌کنیم. عتاب و خطاب را متوجه مخاطبان عمومی خودمان می‌کنیم که شما قدر خودتان را نمی‌شناسید. قدر شناس از خودتان نیستید. وجود خودتان را، هستی خودتان را، حقیقت خودتان را و.. از دست می‌دهید.   وی تصریح کرد: این سؤال به جایی است که من قدر خودم را می‌شناسم یا نه؟ ولی سؤال مهمتر آن است که همه استعداد، توانایی، قدرت و امکانات من که در اختیار خود من نیست و من برای خودم همیشه تعیین کننده نیستم. آن‌ها که تعیین کننده هستند آیا قدر را می‌شناسنند؟ آیا آن‌ها واقعا لیلة القدر را برای ما حرمت می‌نهند؟ یک روایاتی هست مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی آورده است: امام جعفرصادق (ع) فرمودند: خداوند اختیار هر انسانی را به خود او سپرده است. هر طور که می‌خواهد زندگی کند، ولی یک مورد را استثنا کرده است. این یک مورد در اختیار انسان قرار ندارد. یعنی این حق را به ما نسپرده است و ما را مکلف کرده است. بقیه امور را حق داریم هر گونه خواستیم سپری کنیم و آن یک مورد این است که قدر خودت را باید بدانی. انسانیت و شخصیت خودت را باید حفظ کنی. اجازه اینکه خودت را به خفت و خواری و ذلت بیندازی نداری.   وی با بیان اینکه قدر در ناحیه تکالیف ماست و بسیار خوب است عنوان کرد: اما سوال اینجاست که چگونه می‌توان این قدر را حفظ کرد؟ من در عنوان سخنرانی‌ام این طور انتخاب کرده بودم که شب‌های با قدر و انسان‌های بی‌قدر. قسمت اول آن که شب‌های با قدر است خیلی روشن است چرا این شب‌ها شب‌های با قدر است شما این ساعات نگاه کنید در سراسر کشور ما برای لیلة القدر حرمت قائل هستیم. چه مجالس بزرگ و و مفصل، چه حرمت‌ها و احترام هایی، چه اجتماعات بزرگی؛ همه جمع می‌شوند تا حرمت لیلة القدر را پاس دارند این بسیار عالی است. شب‌های با قدر.

اما آیا به همان میزان که این شب‌ها در میان ما باقدر است؛ انسان‌ها هم در میان ما با قدر هستند؟ چه قدری و چه ارزشی؟ بنده که این مسیر قم – تهران را مکرر طی می‌کنم وقتی نزدیک تهران می‌شوم و به عوارضی تهران می‌رسم و سرعت ماشین کم می‌شود قبل از اینکه به گیت عوارضی برسم؛ اولین صحنه دلخراش که انسان با آن برخورد می‌کند این است؛ زن یا کودک بینوایی در حال تکدی گری و گدایی! خانمی فرزندی را بغل کرده است در تابستان گرم و زمستان سرد! بیرون شهر در حالی که این کودک این گرما و سرما را در یک شرایط غیرطبیعی تحمل می‌کند. مادر خودش را نزدیک می‌کند به راننده‌ها و از آن‌ها تقاضا می‌کند که به من کمک کنید؛ و این تابلوی ورودی این شهر است. این اولین برخوردی است که در آغاز ورود به این شهر؛ ام القرای اسلام، پایتخت یک کشور انقلابی اول منظره‌ای که از قدر و ارزش انسان رخ می‌نمایند این صحنه تکان دهنده است! و هر چه جلو می‌آییم و جلو می‌آییم و خیابان‌ها و کوچه‌ها را پشت سر می‌گذاریم این تصاویر وجود دارد. این‌ها قدر است؟ این قدر چیست و آن قدر چیست؟

وی با بیان اینکه چقدر زندگی ما دچار تعارض است اذعان کرد: قرآن را بالای سر گذاشتن از یک طرف، زیر پا گذاشتن از طرف دیگر. هم قدر را در ظاهر نشان می‌دهیم و به نمایش می‌گذاریم؛ و کانال اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و تا آخر همه قرآن و قدر و قرآن و همه احترام به قرآن. اگر این احترام حقیقی است پس آن قرآن را زیر پا گذاشتن چیست؟ با این تناقض چه باید کرد؟ کدام درست است؟ واقعیت ما کدام است؟ این واقعیت است یا آن دیگری؟ یا اصلا جامعه ما آمیخته‌ای است از یک زندگی پر رمز و راز و تناقض ها؟ و اگر این مسیر از هم جدا شود اصلا این شب‌های قدر واقعا قدری باشد در یک همچنین جامعه و مردمی و...

 

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۰۳۹۰۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعلام جرم دادستانی علیه برخی فعالان رسانه‌ای درباره پرونده نیکا شاکرمی

دادستانی تهران علیه برخی فعالان رسانه‌ای در رابطه با پرونده نیکا شاکرمی اعلام جرم کرد.

به گزارش ایسنا، قوه قضاییه اعلام کرد:

به واسطه انتشار مطالب کذب، توهین‌آمیز و تبلیغ علیه نظام در فضای مجازی پس از انتشار گزارش جعلی سایت انگلیسی BBC در رابطه با پرونده نیکا شاکرمی، دادستانی تهران علیه تعدادی از خبرنگارها و فعالان رسانه‌ای اعلام جرم کرد. 

دادستانی تهران در راستای وظیفه قانونی عدلیه برای مقابله با برهم زنندگان امنیت روانی جامعه، ضمن اعلام جرم، برای این افراد پرونده قضایی تشکیل داد و جهت ارائه توضیحات به دادسرای تهران احضار شدند.

انتهای پیام